Cha của Don Dunn là chủ một gara sửa chữa xe. Một hôm, người tài xế đưa xe vào để sửa. Đến lúc thanh toán tiền, anh ta đề nghị cộng thêm một khoản tiền phụ và nói:
-Công ty tôi sẽ trả số tiền này, chúng ta sẽ chia nhau.
Nhưng cha của Don từ chối, nên anh tài xế nói:
-Tôi sẽ là khách hàng thường xuyên của ông. Tại sao chúng ta không kiếm lời thêm vì sự phục vụ tốt của ông?
Cha của Don đáp:
-Tôi không quen làm chuyện đó.
Người tài xế cứ nài nỉ mãi, nên cha của Don bảo anh ta đi nơi khác. Nhưng người tài xế nói:
-Tôi sẽ không đi nơi nào khác…. Và tôi xin nói thật: Tôi là chủ công ty xe tải. Tôi cố ý làm như thế để biết chắc ông là người thợ máy tôi có thể tin tưởng.
Câu chuyện trên đây có vẻ đối lập với ví dụ Chúa Giêsu nói trong Phúc Âm hôm nay, nhưng nó có điểm chung là sự khôn ngoan. Sự khôn ngoan trong câu chuyện của bài Tin Mừng nó có vẻ khôn khéo chớp nhoáng và theo kiểu cách thế gian vì ông chủ đã sa thải viên quản lý. Còn câu chuyện trong đầu bài suy niệm hôm nay nó khéo léo chân thật lâu bền. Có nhiều thứ khôn ngoan và cũng có nhiều thứ ngu dại. Người ta có nói: “không có cái dại nào giống cái dại nào” để mà tránh. Nhiều khi có những sự ta tưởng là khôn ngoan (kiểu khôn ngoan thế gian) mà thực ra là ngu dại. Và nói về khôn ngoan thật là khó khăn, vì chắc hẳn ai cũng hơn một lần ngu dại, chỉ có vua Salômôn mới được Chúa ban cho sự khôn ngoan đặc biệt: “Ta ban cho ngươi một tâm hồn khôn ngoan minh mẫn, đến nỗi trước ngươi chẳng một ai sánh bằng và sau ngươi cũng chẳng có ai được như vậy (1V.3,12).
1.Khôn gian: Sự mánh khoé, lừa đảo, gian tham v.v Đúng ra không gọi là khôn ngoan, nó có căn gốc từ con rắn xưa kia đã lừa dối nguyên tổ sa vào cạm bẫy tử thần. Ở đời này quá nhiều những chuyện giống như thế. Báo chí khắp nơi trên thế giới luôn đăng tải những thông tin vụ án hình sự, chuyên đề về truy nã, bắt bớ những tên tội phạm; vấn đề trộm cắp, lừa đảo, chiếm hữu cách trái phép tài sản của quốc gia cũng như của dân chúng; tiếp đến là gian tình, dụ dỗ, ngang trái; rồi còn có những thủ đoạn mưu kế tranh giành chức quyền v.v. Những ai có lương tâm chân chính đều nhận rõ đây chính là bản án phạt cho linh hồn khi ra trước toà phán xét.
2.Khôn ngoan thế gian: Có nhiều vấn đề khôn khéo theo kiểu thế gian nhưng nói riêng về tiền bạc cũng đã quá nhiều. Người ta dùng tiền của mua chuộc bạn bè, bạn tình, đút lót quyền bính để cầu lợi hoặc chạy tội. Trong vấn đề kinh doanh người ta dùng tiền để chèn ép người nghèo, cho vay ăn lãi nặng. Sự khôn ngoan nhất thời khi bị lộ ra chân tướng giả tạo, lúc đó người ta sẽ không mến phục nữa thương yêu mình nữa.
3.Khôn ngoan sự sáng: Những người chân thật thì không dám lừa dối, lừa đảo. Ngay cả những tài sản chung của chính phủ họ vẫn nghiêm túc. Xem ra họ có vẻ thua lỗ, nhưng họ luôn được hưởng nguồn bình an trong tâm hồn. Trái lại họ xử dụng đồng tiền do công lao khó nhọc để làm việc bác ái, xây dựng xã hội, chu toàn bổn phận đối với gia đình. Con cái sự sáng lại còn tìm sự khôn ngoan đích thực, biết dùng tiền của chóng qua ở đời này để mua hạnh phúc nước trời mai sau. Họ biết lợi dụng thời giờ, sức khoẻ, tài năng và tình yêu thương để phụng sự Chúa. Cũng như Chúa Giêsu, Ngài đã hiến mạng sống vì tình yêu đối với Chúa Cha và cho loài người. Bài Phúc Âm hôm nay Chúa đã khen người quản lý bất lương hành động cách khôn khéo để mong sao cho con cái sự sáng là những môn đệ của Chúa rút tỉa từ bài học khôn ngoan đó, biết dùng tiền của đổi lấy tài sản thiêng liêng nước trời. Trên nơi vĩnh phúc đó tiền bạc không thể xử dụng được vào việc chi hết, chỉ có công đức mới giá trị, những công đức mà chúng ta đã phải chuẩn bị sẵn ngay từ ở đời này.
3.Khôn ngoan sự sáng: Những người chân thật thì không dám lừa dối, lừa đảo. Ngay cả những tài sản chung của chính phủ họ vẫn nghiêm túc. Xem ra họ có vẻ thua lỗ, nhưng họ luôn được hưởng nguồn bình an trong tâm hồn. Trái lại họ xử dụng đồng tiền do công lao khó nhọc để làm việc bác ái, xây dựng xã hội, chu toàn bổn phận đối với gia đình. Con cái sự sáng lại còn tìm sự khôn ngoan đích thực, biết dùng tiền của chóng qua ở đời này để mua hạnh phúc nước trời mai sau. Họ biết lợi dụng thời giờ, sức khoẻ, tài năng và tình yêu thương để phụng sự Chúa. Cũng như Chúa Giêsu, Ngài đã hiến mạng sống vì tình yêu đối với Chúa Cha và cho loài người. Bài Phúc Âm hôm nay Chúa đã khen người quản lý bất lương hành động cách khôn khéo để mong sao cho con cái sự sáng là những môn đệ của Chúa rút tỉa từ bài học khôn ngoan đó, biết dùng tiền của đổi lấy tài sản thiêng liêng nước trời. Trên nơi vĩnh phúc đó tiền bạc không thể xử dụng được vào việc chi hết, chỉ có công đức mới giá trị, những công đức mà chúng ta đã phải chuẩn bị sẵn ngay từ ở đời này.
Chúng ta càng lý thú hơn khi đi sâu vào chi tiết của đoạn Tin Mừng hôm nay: Viên quản lý suy tính rằng cuốc đất thì không nổi, ăn mày thì hổ ngươi, ta phải làm thế nào đây khi bị chủ sa thải không cho làm việc nữa. Thật nhanh trí ông ta gọi các con nợ đến trước mặt mình, cho phép họ sửa lại số tài sản nợ. Người thứ nhất nợ 100 thùng dầu, viên quản lý giảm xuống chỉ còn có 50 thùng, như vậy là bớt được khoảng 2.000 lít. Người nợ thứ hai nợ 100 giạ lúa được giảm xuống chỉ còn 80, như vậy bớt được khoảng 6.000 kg, mọi người đều giữ bí mật với nhau, còn viên quản lý an tâm rằng: Sau khi mất chức quản gia sẽ có người đón rước mình về nhà.
Cuối cùng trong đời sống thường ngày, chúng ta đã thực hiện lời Chúa như thế nào: Chúng ta có tìm kiếm của cải cách chính đáng hay không?. “ Làm tôi Thiên Chúa hay làm tôi tiền của”. Tiền bạc lôi kéo ta theo đam mê xấu hay để phụng sự Chúa. Người quản lý tốt lành của Chúa thì làm theo ý Chúa. Hãy sử dụng của cải để làm vinh danh Chúa, kết nạp bạn hữu nước trời, gia tăng đức ái và phục vụ tha nhân v.v. Với tài năng Chúa ban, hãy ra công gắng sức nỗ lực tận hiến trọn vẹn thời gian cho Thiên Chúa và Mẹ Maria, như mẫu gương Đức Thánh Cha Gioan Phaolo II, Ngài là sự lao nhọc của mặt trời để chu toàn sứ vụ của mình và Ngài thưa với Đức Mẹ rằng: “Toàn thân con là thuộc về Mẹ”. (Totus tuus ego sum).
Br. B.M. Thiện Mỹ, CMC